Sağlık çalışanlarının karşılaştıkları en sık yaralanma olarak gösterilen “iğne batması”, virüs bulaşmasına bağlı “ölüm” riski taşıyor. Verilere göre, dünyadaki 35 milyon sağlık çalışanı, her yıl Hepatit B, C ve HIV ile sonuçlanan 2 milyon iğne batma yaralanması ile karşılaşıyor. Tüm vakaların yüzde 40 ila 75’nin raporlanmadığı ifade edilen veriler, her üç yaralanmadan birinin HBV, her 30 yaralanmadan birinin HCV, her 300 yaralanmadan birinin ise HIV ile sonuçlandığını gösteriyor. Son yıllarda bu virüslere, Kırım Kongo Kanamalı Ateşi (KKKA), Kuş Gribi ve Ebola da eklendi.
Mesleki kazalar ve sonuçları dünyada olduğu gibi Türkiye’de de 450 bin sağlık çalışanını yakından ilgilendiriyor. Bu tür kaza ve yaralanmalar, hem sağlık hem de ekonomik açıdan ciddi zararlara yol açıyor. Mümkün olan en güvenli çalışma ortamına ulaşmak, iğne ve kesici-delici cisimlerle yaralanmaları önlemek için bütünsel bir yaklaşım oluşturulması gerekiyor.
Sağlık çalışanları için hastanelerdeki en büyük tehditlerden biri “iğne batmaları” olarak gösterilirken, AB’ye üye ülkelerde sağlık kuruluşlarında bu tür yaralanmaları önlemek amacıyla yasa çıkarıldı. 11 Mayıs 2013’de yürürlüğe giren yasa, mümkün olan en güvenli çalışma ortamına ulaşmak amacıyla eğitim verilmesi, gereksiz iğnelerin ortadan kaldırılması, etkili bir kesici-delici cisim atık sistemi, iğne kapağının tekrar kapatılmasını men etme, aşılama, kişisel korunma araçlarının kullanımı, risk değerlendirme temelinde güvenlikli koruma mekanizmalarını birleştiren tıbbi cihazların sağlanması, uygun gözetim, takip ve müdahaleyi içeriyor.
Avrupa’da her yıl bir milyondan fazla iğne batma yaralanması olduğu düşünülüyor. Bu da günde 2 bin 700’den fazla yaralanmaya karşılık geliyor.
İğne batmasıyla yaralanmaları azaltmak için koruyucu tedbirlerin uygulanması önem taşıyor. Bu tedbirler, “Risk değerlendirme, bilgilendirme, farkındalık yaratma, eğitim, gözetim, standart önlemler ve güvenli enjeksiyon politikası” olarak sıralanıyor. İğne batmasıyla yaralanmaların yüzde 30’undan fazlasının, eğitimlerle verilen davranış değişiklikleri ile önlenebileceğinin altı çiziliyor. Bu değişiklikle birlikte daha güvenli tıbbi araç ve cihazların kullanımı, genel maruz kalmalarda, vakaların yüzde 50 azalması öngörülüyor.
İçi kanla dolu olan iğnelerin batmasıyla oluşan, en fazla enfeksiyon riski taşıyan yaralanmaların, güvenlikli davranış ve güvenlikli ürünlerin birleştirilmesiyle, yüzde 80 oranında azaltılabileceği belirtiliyor. Bu konuda önlemler alan ülkelerden İtalya, iğne başlıklarının tekrar takılmasını 1990 yılından bu yana yasaklandı. Kesici-delici cisim atık kutuları her yerde bulunuyor, fakat farklı yerleştiriliyor. Bazı yerlerde her odaya, bazı yerlerde hemşire istasyonlarına, en sık ve en uygun olarak da tekerlekli servis arabalarına yerleştiriliyor.